باید دانست که در علم پزشکی برای مداوای یک بیمار، روشهای متعددی از جمله دارو درمانی، جراحی و روان درمانی وجود دارد که در این میان دارو درمانی به عنوان متداولترین شیوه در تمام دنیا شایع است و رشته داروسازی، رشتهای است که در همین زمینه با بیماران و مردم مرتبط میگردد. همچنین یک داروساز در صورت ناموفق بودن رژیم دارو درمانی باید علل عدم موفقیت را بررسی کند. از همین رو میتوان گفت رشته داروسازی بخشی از علوم پزشکی است که در رابطه با تولید و ساخت دارو، بررسی وضعیت دارو در بدن انسان و موجودات زنده و میزان تأثیر دارو در سلامت جامعه و کم کردن بحرانهای بیماریزا نقش ایفا میکند. به عبارت دیگر رشته داروسازی به شناخت ماده مؤثر، فرموله کردن این ماده (تبدیل ماده مؤثر به فرمی که قابل مصرف برای بیمار باشد مثل قرص، کپسول، شربت یا استفاده از روشهای تزریقی) و بررسی اثرات دارو بر بدن بیمار میپردازد.
تاریخچه رشته داروسازی و پیشرفتهای جدید
با توجه به نیاز بشر به درمان بیماریها و همچنین پیشرفت علم شیمی و بیولوژی و همچنین ارتباط تنگاتنگ علوم مختلف و گشوده شدن عرصه برای ارائه روشهای جدید درمانی بااستفاده از داروهای جدیدتر و موثرتر، رشته داروسازی از ابتدای قرن بیستم به عنوان یک رشته مستقل مطرح گردید، که این امر در ایران با استقلال این رشته از رشته پزشکی و تاسیس دانشکده داروسازی در سال ۱۳۱۳ در دانشگاه تهران محقق گردید. به مرور زمان و با توجه به نیاز کشور به استفاده از خدمات داروسازان و همچنین احساس ضرورت برای تدوین برنامه های تحصیلی این رشته، دانشکده های داروسازی دیگری در تبریز، اصفهان، مشهد، اهواز و سپس دانشکده های داروسازی شهید بهشتی، کرمان، شیراز، ساری، کرمانشاه و اخیرا زابل، زنجان، همدان، یزد و آزاد اسلامی نیز تاسیس گردیدند. برنامه رشته داروسازی به صورت مدون در سال ۱۳۶۱ توسط شورای انقلاب فرهنگی ارائه شد که این برنامه با کمی تغییر در سال ۱۳۶۷ بازنگری گردید و آخرین بازنگری دوره آموزش داروسازی در سال ۱۳۸۴ به تصویب شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی کشور رسیده و جهت اجرا از سال ۱۳۸۵ به دانشکده های داروسازی ابلاغ گردید. در برنامه جدید با توجه به لزوم کسب آموزشها و مهارتهای حرفهای مرتبط با مراقبتهای دارویی و نیز آشنایی بیشتر دانش آموختگان با نقش و مسئولیت داروسازان در صنایع داروسازی کشور، در یک سال پایانی آموزش داروسازی، دوره های طولانی مدت کارآموزی و کارورزی بالینی و بیمارستانی و نیز کارآموزی و کارورزی صنعت پیش بینی شده است. امروزه افزون بر تاسیس دانشکده های داروسازی، هر دانشکده به لحاظ رشد و تحولات عظیم علمی اقدام به تاسیس مراکز تحقیقاتی و با توجه به نیاز جامعه به خدمات تخصصی تر، اقدام به تاسیس و راه اندازی رشته های تخصصی نموده است.
اهداف کلی رشته داروسازی
از دانش آموختگان این رشته انتظار میرود اطلاعات عمومی و کافی در جنبه های مختلف علوم دارویی داشته و نیازهای جامعه را در این ارتباط بر طرف نمایند. اهداف کلی این رشته عبارتند از:
الف- برآوردن نیازهای عمومی آموزشی و پژوهشی برای فهم بهتر علم داروسازی و عوامل مرتبط با آن
ب- آشنایی با پژوهشهای علمی و عملی در حیطه علوم دارویی
ج- افزایش آگاهیها و مهارتها در خصوص:
- شناخت کامل خصوصیات داروهای موجود در فارماکوپه دارویی کشور
- توانایی اداره داروخانه های عمومی و تخصصی، راهنمایی بیماران و مشاوره پزشکان در تجویز و مصرف منطقی داروها در سطح اجتماع و بخشهای بالینی بیمارستانی
- ساخت داروها و مواد آرایشی- بهداشتی در حد داروخانه
- ساخت داروها و مواد آرایشی- بهداشتی در صنعت
- کنترل کمی و کیفی داروها و مواد غذایی و آرایشی- بهداشتی
- پیشگیری از سمیت و عوارض جانبی داروها و اطلاع رسانی دارویی
- آشنایی با مراجع و رفرانسهای داروسازی و علوم دارویی
- توان شناخت و برنامه ریزی برای حل مسایل مرتبط با دارو و سلامت در سطح ملی
- آشنایی با فرهنگها و باورهای جوامع گوناگون
- تعامل مناسب با امور پژوهشی و آموزشی محیط پیرامون خویش
- تحکیم اخلاق حرفه ای
شاید جالب باشد که بدانید حدود ۳۰ تا ۵۰ درصد علت ناموفق شیوه مداوای یک بیمار، به دارو مربوط میشود؛ یعنی کیفیت دارو، انتخاب نوع دارو و نحوه استفاده از دارو (این که بیمار دارو را با چه مواد غذایی یا داروهای دیگر استفاده کرده است) میتواند اثر دارو را تضعیف کند. و این وظیفه یک داروساز است که علت را تشخیص دهد و در این زمینه پزشک معالج را راهنمایی کند.
داروسازی تلفیقی از علوم پایه و بالینی است و به همین دلیل توانمندی در دروس فیزیک، شیمی و زیستشناسی برای این رشته ضروری است. همچنین دانشجوی این رشته برای ارائه خدمات به بیماران باید بتواند با افراد به درستی ارتباط برقرار کرده و خوب صحبت کند و در ضمن فردیسختکوش و جدی باشد چون دروس این رشته بسیار فراگیر و متنوع بوده و هم جنبه حفظی و هم جنبه تحلیلی دارد و در نتیجه به همت و تلاش قابل توجه نیازمند است.
بازارکار رشته داروسازی
حدود ۹۰ درصد فارغالتحصیلان این رشته جذب بازار کار میشوند که از این میان بیش از ۸۰ درصد جذب داروخانهها و مابقی در صنایع داروسازی (صنعت ساخت و کنترل دارو) و کارخانههای آرایشی ـ بهداشتی مشغول به کار میشوند یا در کارهای اجرایی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت میکنند. از سوی دیگر در حال حاضر حدود ۹۷ درصد داروهای مورد نیاز کشور (از نظر عددی) در کارخانههای متعدد داروسازی داخل کشور ساخته میشود و بدون شک این کارخانهها به کارشناسان داروسازی نیاز دارند. این در حالی است که اکثر کارخانههای داروسازی کشور دارای واحدی به نام واحد تحقیقات هستند و امکان فعالیتهای تحقیقاتی برای فارغالتحصیلان علاقهمند مهیا است.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
رشته های تخصصی دارو سازی که در حال حاضر در داخل کشور ارایه می گردند عبارت است از : شیمی دارویی ، مفردات
پزشکی، رادیو فارماسی، فارماکولوژی، مواد خوراکی و آب شناسی، فرآورده های آرایشی و بهداشتی، دارو سازی بیمارستانی،
فرآورده های بیولوژیک، زهر شناسی . علاوه بر رشته های یاد شده، فارغ التحصیلان رشته دارو سازی عمومی می توانند در
تخصص های علوم پایه پزشکی نظیر :بیو شیمی، انگل شناسی پزشکی، میکرب شناسی پزشکی، فیزیولوژی، آمار حیاتی، تغذیه،
ایمونولوژی، ویروس شناسی و ژنتیک نیز شرکت نمایند.
درسهای رشته داروسازی در طول تحصیل:
دروس پایه:
بیولوژی نظری، فیزیک نظری، ریاضیات پایه و مقدمات آمار، شیمی عمومی، بیوشیمی، فیزیولوژی، شیمی آلی، تشریح، اصول خدمات بهداشتی،آمار حیاتی، شیمی تجزیه، میکروبشناسی نظری و عملی، انگلشناسی و قارچشناسی، ایمونولوژی، کمکهای اولیه، کامپیوتر.
دروس تخصصی:
گیاهشناسی دارویی، اشکال دارویی، تغذیه و رژیم درمانی، مواد خوراکی نظری، مدیریت در داروسازی، درمانشناسی، اطلاعات دارویی، شیمی دارویی، فارماکولوژی، مفردات پزشکی، فرآوردههای دارویی بیولوژیکی، فیزیکال فارماسی، روشهای دستگاهی، سمشناسی، بیوفارماسی، داروسازی صنعتی، کنترل میکروبی دارویی، کارآموزی صنعت، زبان تخصصی، مقدمات داروسازی، گیاهشناسی داروسازی، کارآموزی داروخانه. (بیشتر درسهای این رشته همراه با آزمایشگاه ارائه میشود).
شرایط و نحوه پذیرش دانشجو در رشته داروسازی:
پذیرش دانشجو از طریق آزمون سراسری و به صورت متمرکز خواهد بود
رشته های مشابه رشته داروسازی در خارج از کشور:
این رشته در مقاطع مختلف اعم از لیسانس فوق لیسانس و دکتری در خارج از کشور وجود دارد
اولین نفری باشید که درباره این دوره نظر میدهید!